Беларусь пакінуў выбітны паэт Алесь Разанаў. Гэта чацьверты беларускі літаратар, якога цяперашняя сытуацыя змусіла шукаць больш спрыяльных умоваў для творчасьці.

Нішто не паказвала на гэты ад'езд. Паэт не ўваходзіў ні ў якія палітычныя структуры, не пісаў антыўладных артыку-лаў, не даваў выкрывальніцкіх інтэрвію (дарэчы, інтэрвію ён наогул ня любіць даваць). Што праўда, крымінальна-палітычная гісторыя з часопісам "Крыніца", у якім Алесь Разанаў быў намесьнікам галоўнага рэдактара Ўладзімера Някляева, а пасьля ўцёкаў таго ў Польшчу паўтара месяца заставаўся за галоўнага, паўплывала на гэтае рашэньне.

Віцэ-прэзыдэнт беларускага ПЭН-цэнтру Карлас Шэрман лічыць, што на такое рашэньне паўплывала сытуацыя ў часопісе "Крыніца", калі Разанаў рыхтаваў часопіс да далейшага жыцьця, і павінны былі яго зацьвердзіць рэдакта-рам, і ўсё-ж потым у Саюзе пісьменьнікаў гэта было перагледжана. Тады Разанаў увогуле адтуль пайшоў. Але зь ягоным інтэлектам абы-дзе ён працаваць ня мог, таму фактычна застаўся бяз працы, апынуўся ў цяжкім стане. Але там могуць быць іншыя прычыны, лічыць Карлас Шэрман.

Сапраўды, гэтая гісторыя - толькі вонкавая прычына ад'езду выбітнага паэта-філёзафа. Але гэты крок лягічна выцякае з усяе біяграфіі 53-гадовага паэта, які церпіць перасьлед улада яшчэ з часоў студэнцтва. У 1968 годзе подпісаў з патрабаваньнем выкладаць па-беларуску. Вынік - выключэньне з унівэрсытэту ды пільны інтарэс органаў дзяржбясьпекі. Потым былі перашкоды ў паступленьні ў асьпірантуру, друкаваньні кнігаў, уладкаваньні на працу.

Апошняя кніга паэта - "Гліна. Камень. Жалеза." некалькі гадоў чакала чаргі ў дзяржвыдавецтве, а потым выйшла ў Польшчы. Вершы выбітнага беларускага паэта выдадзеныя ў 20 краінах. У Нямеччыне, куды ён адляцеў, хутка выйдзе другая кніга выбраных твораў Алеся Разанава, дзьвюхмоўная, паралельна вершы ў арыгінале і ў перакладзе.

А на радзіме цяпер, як сумна зазначыў перад ад'ездам паэт, сапраўдная творчасьць успрымаецца ўладамі як небясьпека для дзейнага рэжыму. Гэта і ёсьць, пэўна, галоўнаю прычынаю ад'езду аднаго з самых яркіх айчынных творцаў.

Алесь Разанаў паехаў на запрашэньне Міжнароднага парлямэнту пісьменьнікаў. Запрашэньне дзейнае год, але ня выключана, што яго падоўжаць. Гэтаксама верагодна, што нямецкія пісьменьнікі дашлюць запрашэньні іншым выбіт-ным беларускім творцам, якія змушаныя спальваць зашмат сваёй творчай энэргіі на пераадоленьне варожага стаўленьня ўладаў, і якое амаль не застаецца на ўласна творчасьць.

Паводле Радыё Свабода.