Лісты ў рэдакцыю

Мае беларусы

У Аўстраліі я жыву ўжо некалькі гадоў. Перад гэтым я ніколі не плянавала, што паеду зь Беларусі й пачну будаваць сваё новае жыцьцё за мяжою, тым больш, што я ўжо не такая маладая. Але так здарылася. Я думаю, што апынулася тут выпадкова, хоць і лічыцца, што мы самыя выбіраем сваю дарогу, свой лёс. Але ніхто яшчэ дакладна не вызначыў: мы выбіраем лёс, ці ён выбірае нас.

Вельмі хутка пасьля свайго прыезду я пачала шукаць сваіх людзей - беларусаў. Ніколі не забуду маю першую сустрэчу зь беларускаю грамадою тут, у Сыднэі. Мяне прынялі надзвычай цёпла гэтыя, у пераважнасьці немаладыя ўжо, шмат пабачыўшыя і шмат перажыўшыя на сваім вяку людзі. Чымсьці зьдзівіць іх, напэўна, вельмі цяжка. Ды я і не зьбіралася.

Беларускай дыяспары мяне прадставіў сп. Міхась Лужынскі - нязьменны яе лідэр. Прывітаўшыся і сказаўшы некалькі словаў аб Беларусі, аб родных мясьцінах, я, памятаю, прачытала верш, напісаны маёю любімаю паэткаю і зямлячкаю Яўгеньняй Янішчыц, які пачынаецца такімі словамі:

Прыедзь у край мой ціхі,

Тут продкаў галасы,

Тут белыя бусьліхі

І мудрыя лясы...

Звычайна новага чалавека ў новым месцы сустракаюць ня толькі зь цікавасьцю, але і з асьцяронаю. Але трэба было бачыць, як засьвяціліся, пасьвятлелі й памаладзелі твары сівагаловых беларусаў, на іх вочы нагарнуліся сьлёзы - сьлёзы ўспамінаў. І ў кожнага сваіх. І зусім не галоўнае, што ў залі сядзелі людзі зусім розных эміграцыйных часоў. У тое імгненьне нас аб'ядноўвала штосьці большае, штосьці вельмі дарагое і нявыказнае да болю. Я думаю, гэта была любоў і пяшчота да роднай Беларусі, да яе мовы.

З таго часу я заўсёды хаджу на гэтыя надзвычай цёплыя і па-хатняму ўтульныя сустрэчы. Усе сьвяткаваньні праходзяць у нашым Беларускім Клюбе ў Fairfield. На сьвяткаваньнях беларускіх гістарычных датаў я пачула аб такіх старонках зь гісторыі Беларусі, што ніколі раней ня чула, ні ў школе, ні ў унівэрсытэце, дзе вучылася. Нас вучылі зусім іншай гісторыі. Я ня бачу ў гэтым маёй віны. Як кажуць, так гістарычна склалася.

Цяпер мне хочацца сказаць пра яднаньне чалавечых сэрцаў, пра тых, хто тут, у Аўстраліі, ня страціў пачуцьцё чалавечай цеплыні й сардэчнасьці, хто ціха, сьціпла і шчыра, без усялякае надзеі на ўзнагароду, дапамагае тым, хто прыяжджае ў Аўстралію, каму цяжка рабіць першыя крокі, каб прыжыцца ў гэтай краіне.

Так здарылася і са мною. У гэтым лісьце я паспрабую хоць коратка распавесьці аб людзях, якія падалі мне руку дапамогі ў той неверагодна цяжкі для мяне час, калі я, ужо немаладая і самотная, апынулася ў складаным становішчы. Так часам здараецца, калі, як бездапаможнае малое дзіця, глядзіш на гэты сьвет са сьціснутым сэрцам і вачыма поўнымі сьлёз і ня ведаеш, што рабіць і як жыць. Нават у стане вялікай радасьці, а ня толькі адчаю, мы ня можам абысьціся безь людзей.

У той час мне дапамагалі розныя людзі, але вялікую падтрымку я мела і ад беларускай грамады ў Сыднэі. Сёньня для мяне гэтыя людзі вельмі блізкія і дарагія, тыя, хто вельмі тактоўна і чула адгукнуліся на мой боль.

Сп-ва Антухоў, Валянціна і Мікалай, - гэта тыя людзі, якія вельмі сардэчна сустракаюць, а потым і праважаюць амаль кожнага, хто прыяжджае зь Беларусі ў Сыднэй па тых ці іншых справах і абавязках. І заўсёды дом сп-ва Антухоў гасьцінна адчынены. Людзі жывуць там па некалькі дзён, а то і тыдняў. Клапатлівая Валянціна - вельмі добрая гаспадыня, яна вельмі смачна гатуе і ніколі не рахуецца з часам, толькі-б задаволіць гасьцей. Сп. Антух заўсёды мае цікавую праграму для знаёмства зь цікавымі людзьмі, з горадам, з культураю і прыродаю Аўстраліі. Я вельмі ім удзячная, таму што не засталіся яны ўбаку і ад маіх асабістых праблемаў.

Хочацца падзякаваць праз газэту і сям'і Падгайскіх, Галіне і Яўгену. Яны мае землякі, родам з Палесься. Гэта вельмі інтэлігентная сям'я. Абое яны паходзяць зь сем'яў, дзе бацькі й дзяды былі сьвятарамі. З маладых гадоў сп. Падгайскі таксама прысьвяціў сябе служэньню Богу. Увесь вольны час ён ахвяруе прыходу праваслаўнай царквы, дзе працуе рэгентам. Ягоная жонка Галіна таксама дабрачынна выконвае многія абавязкі ў гэтай-жа царкве, куды прыходзяць беларусы. Сьвятар там таксама беларус Ігар Хлябіч. Ніколі не забуду той час, калі спн. Падгайская хадзіла ўсюды са мною і дапамагала ўладкоўваць справы ня толькі як перакладчыца, але і вельмі блізкі чалавек, які цябе добра разумее і спачувае. У той час я перанесла дзьве апэрацыі. І спн. Падгайская заўсёды праводзіла мяне да самай апэрацыйнай, а потым забірала са шпіталю. Я яе так і называю: маю другая мама.

На суседняй ад мяне вуліцы жыве беларус сп. Язэп Шкода, ужо немалады чалавек. Мы нават яшчэ і не былі знаёмыя, калі ён, пачушўы пра мае цяжкасьці, захацеў мне дапамагчы матар'яльна. І вось мы ўжо некалькі гадоў, як суседзі й землякі, падтрымліваем сяброўскія адносіны, часта размаўляем, дзелімся навінамі аб Беларусі. Перанёсшы цяжкую апэрацыю на сэрцы й маючы слабое здароў'е сп. Шкода быў і застаецца шчырым беларусам і вялікім патрыётам сваёй Радзімы, заўсёды сочыць за падзеямі там і адным зь першых адгукаецца на заклікі аб дапамозе людзям ці арганізацыям на далёкай Бацькаўшчыне.

Яшчэ асабліва цёплыя словы мне хочацца выказаць у адрас кіраўніка нашага Беларускага Клюбу сп. Міхася Лужынскага. Мудры культурны, вельмі сьціплы чалавек, ён шмат бачыў і перажыў на сваём вяку, выгадаваў трох дзяцей, некалькі дзесяцігодзьдзяў узначальвае беларускае грамадзкае жыцьцё ў Сыднэі. Сп. Лужынскі - чалавек вялікай душы. Яшчэ ён вельмі добры дыплямат. Ніколі не перастану зьдзіўляцца ягонай церпялівасьці й уменьню выслухаць любога чалавека, памірыць людзей самых розных палітычных і жыцьцёвых поглядаў. Я думаю, сп. Лужынскага паважаюць усе беларусы, якія прыяжджалі ў Сыднэй у самыя розныя часы, таму і застаецца ён нязьменным лідэрам.

Нажаль, я не магу пералічыць імёны ўсіх людзей, хто дапамагаў мне, але я ўдзячная ўсім маім землякам. Зараз уяўляю іхныя ужо немаладыя, але вельмі прыемныя твары, іхныя, часьцей блакітныя, вочы, усіх тых, хто ў гэтай далёкай ад Беларусі краіне захавалі беларускую мову, беларускую культуру і любоў да сваёй сінявокай Беларусі.

У Раду БАПЦ
і газэту "Беларус"

У Кліўлендзе адбыўся сход парафіянаў, які зарганізавалі Вольга Макдэрмот і Галіна Кананчук. Сход праводзіўся ад імя царкоўнага камітэту, які страціў свае паўнамоцтвы, бо быў абраны больш за два гады таму і ў свой час быў экскамунікаваны. На сход сабралася каля 50 асобаў і было прынесена 18 упаўнаважаньняў ад людзей, якія ніколі ў царкву не прыходзяць. Шмат каму з тых, хто прыйшоў, дазволу на галасаваньне не далі (напрыклад Міхасю Белямуку). На пачатку меў прамову сп. Анатоль Лук'янчык, які заклікаў адыйсьці ад БАПЦ і супрацоўнічаць зь япіскапам Германасам, падаўшы гэты крок як найлепшы варыянт існаваньня кліўлендзкай парафіі.

Потым сп. Янка Ханенка прачытаў артыкул Статуту БАПЦ аб ліквідацыі парафіі й нагадаў, што гэткі адыход у другую юрысдыкцыю супярэчыць Статуту і зьяўляецца нелегальным. На гэта Галіна Кананчук адказала: "Мы не належым да БАПЦ, мы царква-сірата, якая згубіла япіскапа, таму Статуту не падпарадкоўваемся."

Меў кароткую прамову сп. Васіль Мельяновіч, які ўзгадаў, што парафія застаецца ў БАПЦ, і што на імя БАПЦ зарэгістравана бінга. Ен сказаў, што трэба захаваць беларускую аўтакефальную царкву і назваў пераход у іншую юрысдыкцыю здрадаю. Акрамя гэтага ён узгадаў аб аўтарытарным кіраўніцтве парафіі, аб тым, што царкоўны камітэт без дазволу парафіі распусьціў больш за 280 000 парафіяльных грошай на расейскага адваката, які абараняў не інтарэсы парафіі, а інтарэсы экскамунікаваных асобаў. Пратаколу сходу, які даваў-бы дазвол на такую трату няма.

Потым прамову меў сп. Васілеўскі, які заклікаў прыпыніць дыскусію і галасаваць. Выступы сп. сп. Радзюка і Раманюка былі за захаваньне БАПЦ. Без падліку асобаў, без удакладненьня ўпаўнаважаньняў, без абраньня падліковай камісіі Галіна Кананчук раздала аркушы паперы й папрасіла хуценька зрабіць адметкі. На лістках былі імёны япіскапа Германаса, япіскапа Аляксандра, Мітрапаліта Ізяслава і адной карпата-рускай парафіі.

Пасьля падліку галасоў было абвешчана, што большасьць (30 галасоў) выказалася за япіскапа Германаса, і тым самым выбар зроблены. Некалькі бінгаўскіх жанчынаў запляскалі ў далоні, і на гэтым сход скончыўся.

Такім чынам была зьліквідаваная беларуская парафія з маёмасьцю больш за 3 мільёны даляраў і больш як 50-гадовай гісторыяй. Вернікаў увялі ў зман з дапамогаю расейскага адваката Абакумава, якому заплацілі беларускімі грашыма, сказалі, што царква стала сіратою. Шкода і сумна.

Ці можа Рада БАПЦ зьвярнуцца да беларусаў замежжа і да ўладаў, каб прыпыніць разбурэньне беларускай духоўнасьці й раскраданьне маёмасьці?